- Ταξινόμηση BIRADS αποτελεσμάτων προληπτικού ελέγχου
Η Αμερικανική Ακτινολογική Εταιρεία, προκειμένου να υπάρχει κοινός κώδικας επικοινωνίας μεταξύ κλινικών ιατρών και Ακτινολόγων που ασχολούνται με την μαστογραφία αλλά και για να είναι περισσότερο σαφής η πιθανότητα κακοήθειας κάθε ανακαλυπτόμενης αλλοίωσης με τις απεικονιστικές μεθόδους (κυρίως μέσω του screening με μαστογραφία) έχει υιοθετήσει σύστημα (κώδικα) ταξινόμησης των ανακαλυπτόμενων αλλοιώσεων αφού έχει γίνει ο απαραίτητος απεικονιστικός έλεγχος. Το σύστημα αυτό λέγεται BIRADS (Breast Imaging Reporting and Data System). Ταξινομεί τις αλλοιώσεις σε 6 κατηγορίες, τις ακόλουθες : (1)
Cat O: Ανεπαρκής εξέταση. Υπάρχει ανάγκη για συμπληρωματικές λήψεις
Cat I: Φυσιολογική εξέταση, χωρίς παθολογικά ευρήματα.
Cat IΙ: Καλοήθης βλάβη.
Cat III: Πιθανώς καλοήθης βλάβη.
Cat IV: Ύποπτη αλλοίωση.
Cat V: Αλλοίωση με υψηλή πιθανότητα κακοηθείας.
Αλλοιώσεις που εντάσσονται στην cat II είναι : το τυπικό αποτιτανωμένο ινοαδένωμα, ο τυπικός ενδομαστικός λεμφαδένας με απουσία διαυγαστικού λεμφόκολπου, τα τυπικά λιπώματα, οι λιπώδεις νεκρώσεις, οι τυπικές ασυμπτωματικές κύστεις (αφού έχει προηγηθεί υπερηχογραφική επιβεβαίωση), αλλά και τυπικές αποτιτανώσεις αγγείων, αποτιτανώσεις δέρματος, αποτιτανώσεις πλασματοκυτταρικής μαστίτιδος, τυπικές αποτιτανώσεις milk of calcium.
Αλλοιώσεις που εντάσσονται στην cat III είναι : α) ομάδες λεπτών στρογγυλών ή ωοειδών αποτιτανώσεων β) μη ψηλαφητές, μη αποτιτανωμένες, καλά περιγεγραμμένες συμπαγείς μάζες οποιουδήποτε μεγέθους γ) μη ψηλαφητή εστιακή ασύμμετρη σκίαση ινοαδενικού ιστού με κοίλα όρια δ) διάφορα εστιακά ευρήματα, όπως μονήρης διατεταμμένος πόρος και περιοχές διαταραγμένης αρχιτεκτονικής, χωρίς αυξημένη κεντρική πυκνότητα (που συμβαίνουν σε γνωστές περιοχές προηγηθείσης βιοψίας) ε) πολλαπλές (τρεις ή περισσότερες) παρόμοιες αλλοιώσεις (είτε αποτιτανώσεις, είτε ογκόμορφες βλάβες) τυχαία διασκορπισμένες στους δύο μαστούς.
Αλλοιώσεις που εντάσσονται στην cat IV είναι μεταξύ των άλλων μη ψηλαφητές μάλλον περιγεγραμμένες μάζες, με όρια ασαφοποιημένα σε ποσοστό άνω των 25%, μικρολοβωτές μάζες και κοκκώδεις μικροαποτιτανώσεις.
Αλλοιώσεις που εντάσσονται στην cat V είναι κυρίως ανώμαλες, σκιερές ακτινωτές μάζες, με ή χωρίς αποτιτανώσεις ή αποτιτανώσεις χωρίς παρουσία μάζας που είναι ανομοιογενείς, πολυμορφικές, διακλαδιζόμενες ή ανώμαλες.
Οι αλλοιώσεις της κατηγορίας IV είναι 4 φορές συχνότερες από τις αλλοιώσεις της κατηγορίας V.
Με βάση την υπάρχουσα εμπειρία η πιθανότητα ύπαρξης κακοήθειας στις κατηγορίες BIRADS είναι για την cat II 0% για την cat III 2-3%, για την cat IV 20-30% και για την cat V 70-80%.
Στις ΗΠΑ για τις αλλοιώσεις cat III συνιστάται μαστογραφική παρακολούθηση συνήθως με μεσοδιαστήματα 6-12 και 24μηνών. Σύμφωνα με μελέτες του Sickles μόνον 10% των αλλοιώσεων της cat III που εμφάνισαν αλλαγές στην μαστογραφική παρακολούθηση αποδείχθηκε ότι ήταν καρκίνοι και η πλειοψηφία στην διάγνωση ήταν σταδίου Ι ή Ο. (2) Στην cat IV το μαστογραφικό follow up δεν επαρκεί και πρέπει η αλλοίωση νε ελεγχθεί με κάποιου τύπου βιοψία (χειρουργική ή στερεοτακτική core biopsy). Γίνεται μαστογραφικό follow up όταν συντρέχουν ειδικοί λόγοι που κάνουν την εφαρμογή της βιοψίας δύσκολη. Στις αλλοιώσεις κατηγορίας IV η χειρουργική βιοψία είναι απολύτως απαραίτητη. (3)
Στους αλγόρυθμους θεραπευτικής αντιμετώπισης του Κέντρου Μαστού Susan G. Komen, Dallas, Texas συστήνεται κατευθυνόμενη needle core biopsy για τις αλλοιώσεις cat IV. Η χειρουργική βιοψία αποφεύγεται στις περιπτώσεις που η ιστολογική απάντηση είναι καλοήθειας και συμφωνεί με την μαστογραφική εικόνα. Σε περίπτωση ασυμφωνίας ή ύποπτης ιστολογικής απάντησης απαιτείται χειρουργική βιοψία.
Ο τρόπος πάντως ελέγχου και αντιμετώπισης των αλλοιώσεων που εντοπίζονται με τον απεικονιστικό (μαστογραφικό κυρίως) έλεγχο δεν είναι ίδιος ανάμεσα στις διάφορες ιατρικές ομάδες. Εξαρτάται από τις δυνατότητες του κάθε κέντρου, την εξειδίκευσή του, τα αποτελέσματά του, τον τρόπο της συνεργασίας ανάμεσα στις εμπλεκόμενες ιατρικές ειδικότητες και την συνεργασία με τον εξεταζόμενο γυναικείο πληθυσμό.
Βιβλιογραφία
- American College of Radiology. Breast imaging repeating and data system. Reston, Va : American College of Radiology ; 1993
- Sickles EA. Periodic follow-up of probably benign mammographic lesions : results of 3184 consecutive cases. Radiology 1991; 179 : 463-468
- Sullivan DC. Needle core biopsy of mammographic lesions. AJR 1994; 162 : 601-608
